Kompasy harcerskie i busole to podstawowe przyrządy nawigacyjne, które są wykorzystywane przez harcerzy i nie tylko w trakcie wędrówek, biwaków i różnych gier terenowych. Busole i kompasy harcerskie stosowane są do określania kierunków świata, ustalania trasy i odnajdywania drogi. Szczególnie przydatne są w niezbyt znanych lub słabo oznakowanych terenach. Często wykorzystywane są proste, płytkowe kompasy magnetyczne, które wskazują północ magnetyczną, choć nie brakuje też harcerzy używających nieco bardziej rozbudowanych busoli.
Zarówno busole, jak i kompasy harcerskie wykorzystują igłę magnetyczną, która swobodnie się obracając, ustawia się zgodnie z liniami pola magnetycznego, tym samym wskazując kierunek północny. Na tej podstawie możliwe jest wyznaczenie pozostałych kierunków i zaplanowanie trasy. W harcerstwie umiejętność korzystania z tych przyrządów uczy planowania, myślenia przestrzennego oraz samodzielności.
Busola może posłużyć również do określenia orientacyjnej pory dnia lub pozycji słońca na niebie. Innym zastosowaniem tego przyrządu do stworzenia mapy terenu, planowaniu obozowiska czy też określania tras w grach terenowych. Busola sprawdzi się także w roli prowizorycznej poziomicy, wystarczy położyć ją na płaskiej powierzchni, a pęcherzyk powietrza wewnątrz wskaże poziom.
Busola i kompas harcerski sprawdzą się w miejscach, w których zawodzą nowoczesne technologie, jak odległe trasy turystyczne. Wykorzystanie tych przyrządów może stać się również urozmaiceniem nie tylko zbiórek harcerskich, ale i zwykłych wycieczek z mapą i kompasem lub busolą, bez polegania na nawigacji GPS.
