Busola a kompas — co różni te dwa urządzenia nawigacyjne?
Busola i kompas to przyrządy nawigacyjne używane w terenie np. podczas wypraw górskich czy działań survivalowych. Przydają się również w sytuacjach kryzysowych, takich jak: klęski żywiołowe lub przerwy w dostawie prądu. Wiele osób używa zamiennie określeń „kompas” i „busola”, ale jest to błędem, ponieważ są to dwa różne urządzenia. Faktem jest, że oba są wykorzystywane do wyznaczania kierunku i prawidłowego orientowania map, ale busola ma również inne dodatkowe funkcje. W tym artykule dowiesz się, co to jest kompas i busola oraz jakie jest ich zastosowanie. Wskażemy również kluczowe różnice między tymi dwoma przyrządami.
Co to jest kompas i do czego służy?
Kompas to urządzenie, które służy do wskazywania kierunków świata. Umożliwia precyzyjne zorientowanie mapy i wyznaczenie optymalnej trasy do celu. Najprawdopodobniej używano go w Chinach już w XI wieku lub wcześniej, choć nie w takiej formie, jaką znamy dzisiaj. Początkowo było to naczynie wypełnione wodą, w którym pływało drewno z przymocowanym kawałkiem namagnesowanej płytki, wskazującej kierunek północ-południe.
Obecnie istnieje wiele rodzajów kompasów, które wykorzystują różne metody i technologie do wyznaczania kierunku. Najbardziej tradycyjnym i powszechnym typem kompasu pozostaje jednak kompas magnetyczny, którego działanie opiera się na zjawisku magnetyzmu ziemskiego. Przyrząd ten umożliwia określenie kierunków świata (północ, południe, wschód, zachód) za pomocą igły magnetycznej, która ma dwa bieguny: północny i południowy.
Współczesne kompasy są oferowane w dwóch podstawowych wersjach: pudełkowej i płytkowej. Kompas pudełkowy, podobnie jak busola, ma kapsułę umieszczoną w zamykanym pudełku. Z kolei kompas płytkowy charakteryzuje się kapsułą zamontowaną na przeźroczystej płytce z tworzywa sztucznego, która często zawiera: podziałkę, obrotową tarczę ze stopniami i szkło powiększające. W niektórych sklepach można również kupić kompasy z dodatkowymi funkcjami, takimi jak poziomice, latarki czy termometry. Dostępne są również modele dostosowane do konkretnych aktywności, w tym: kompasy do biegów na orientację, pieszych wędrówek, działań wojskowych czy żeglarstwa.
Co to jest busola i jak działa?
Busola jest bardziej zaawansowaną wersją kompasu. Podobnie jak on, jest wyposażona w igłę magnetyczną, ale w odróżnieniu od kompasu dodatkowo ma przyrządy celownicze (najczęściej w postaci muszki i szczerbinki). Konstrukcja ta sprawia, że przy użyciu busoli można precyzyjnie wycelować w konkretny obiekt lub kierunek świata, dzięki czemu możliwe jest zmierzenie kąta pomiędzy dwoma dowolnymi kierunkami — na przykład pomiędzy północą a wybranym punktem na horyzoncie. Ułatwia to marsz na tzw. azymut, a także pozwala narysować przebieg trasy.
Niewiele osób wie, że najdłużej produkowaną busolą używaną przez wszystkie wielkie armie świata był projekt opracowany w 1902 roku przez Jana Bezarda — Polaka o austriackich i francuskich korzeniach. Aż do pojawienia się nawigacji satelitarnej GPS, to właśnie busola Bezarda była używana na frontach wszystkich wojen. To on dodał do typowego kompasu skalę oznaczoną w stopniach, ruchome lusterko i celownik, co pozwoliło mu na precyzyjne wyznaczanie i odczytywanie azymutów.
Jakie są sposoby wyznaczania północy bez busoli i kompasu?
Jest kilka sposobów na określenie północy bez użycia specjalnych przyrządów. Oto niektóre z nich:
- Mech na drzewach — mech często rośnie obficiej po północnej stronie drzew, ponieważ jest ona zazwyczaj bardziej wilgotna i zacieniona, podczas gdy strona południowa jest silniej nasłoneczniona. Niestety, ta metoda bywa zawodna na gęstych terenach leśnych, ponieważ najmniej nasłonecznione miejsce może znajdować się na wschodzie lub zachodzie.
- Słoje w pniach — jeśli drzewo rosło odosobnione, po jego ścięciu można stwierdzić, że węższe słoje na pniu wskazują kierunek północy.
- Mrowisko — na równomiernie nasłonecznionym terenie, bardziej stroma i spadzista strona kopca mrowiska wskazuje kierunek północny.
- Gwiazdozbiory — aby wyznaczyć północ w bezchmurną noc, należy odnaleźć Gwiazdę Polarną, która znajduje się na końcu Małego Wozu. Skuteczne wykorzystanie tej metody wymaga jednak umiejętności rozpoznawania zarówno Małego, jak i Dużego Wozu.
- Zegarek — zegarek analogowy może służyć do wyznaczania kierunków świata: wystarczy skierować małą wskazówkę w stronę słońca, a dwusieczna kąta między tą wskazówką a godziną 12 (z prawej strony) wskaże południe (między 12 a 24) lub północ (między 24 a 12).
Oferta kompasów i busoli w MILITARY
Wiesz już, czym różni się busola od kompasu, więc teraz możesz kupić narzędzie nawigacyjne dostosowane do Twoich potrzeb. Bez względu na to, czy zamierzasz wybrać się na pieszą wycieczkę, wyprawę górską, żeglowanie lub inną eksplorację na świeżym powietrzu, to w MILITARY znajdziesz urządzenie, które wskaże Ci drogę do celu!
W naszym sklepie oferujemy szeroki wybór kompasów, zarówno płytkowych, jak i pudełkowych. Znajdziesz u nas klasyczne kompasy, modele z podświetleniem, przezroczystymi obudowami oraz warianty z dodatkowymi funkcjami. Proponujemy produkty renomowanych marek, takich jak: Helikon, Silva, Badger Outdoor oraz Mil-Tec.
W sprzedaży posiadamy również busole marek, takich jak: Badger Outdoor, MFH, Mil-Tec i M-Tac. Wybrane z nich wzorowane są na egzemplarzach wykorzystywanych m.in przez włoską i amerykańską armię. Wyprodukowano je z wytrzymałych materiałów oraz wyposażono w wyraźne i kontrastowe oznaczenia. Część modeli dodatkowo wyróżnia się kierunkiem północy oznaczonym farbą fluorescencyjną.
Źródła:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Busola
