Zasady Leave No Trace — na czym polegają?
Każda wędrówka po leśnych ścieżkach, górskich szlakach czy dzikich terenach ma wpływ na istniejącą tam przyrodę. Nawet pozornie niewinne działania, takie jak nadepnięcie lub zerwanie jakiejś rośliny, zebranie drobnych pamiątek z lasu czy głośne rozmowy mogą zaburzyć równowagę środowiska. Z tego względu bardzo ważna jest znajomość etycznych zasad Leave No Trace, które wskazują, jak przemierzać naturalne obszary z szacunkiem do otaczającej nas przyrody.
Leave No Trace (z ang. nie zostawiaj śladów) to filozofia świadomego i odpowiedzialnego postępowania w środowisku naturalnym. To zbiór zasad, które pomagają turystom, wędrowcom i biwakowiczom zachować środowisko w nienaruszonym stanie oraz nie pozostawiać po sobie śladów ani zanieczyszczeń. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej o zasadach Leave No Trace.
Jak zachowywać się w lesie – 7 zasad Leave No Trace
Koncepcja Leave No Trace powstała w USA w latach 60. XX wieku jako odpowiedź na rosnącą presję turystyki na obszary dzikiej przyrody. W tym okresie idea minimalizowania wpływu człowieka na środowisko naturalne zaczęła być rozwijana przede wszystkim przez amerykańskie instytucje rządowe, takie jak U.S. Forest Service oraz National Park Service. To właśnie one inicjowały pierwsze programy edukacyjne, które miały na celu uświadamianie turystom, jak ważne jest zachowanie przyrody w nienaruszonym stanie.
Wraz ze wzrostem popularności turystyki pieszej, biwakowania i innych form rekreacji na łonie natury zauważono coraz wyraźniej negatywny wpływ obecności człowieka na środowisko — pojawiły się problemy ze śmieciami i innymi zanieczyszczeniami, degradacją roślinności oraz zakłócaniem życia dzikich zwierząt. Potrzeba ochrony przyrody przed tymi skutkami stawała się coraz bardziej oczywista.
W odpowiedzi na te wyzwania, aby skuteczniej koordynować działania edukacyjne i promować zasady minimalizujące ślad człowieka na przyrodę, w 1994 roku powstała niezależna organizacja non-profit — Leave No Trace Center for Outdoor Ethics. Organizacja ta przejęła rolę lidera w propagowaniu i wdrażaniu siedmiu zasad Leave No Trace, które stały się fundamentem świadomego i zrównoważonego obcowania z naturą.
7 Zasad Leave No Trace
- 1. Planuj z wyprzedzeniem i odpowiednio się przygotuj
- 2. Poruszaj się po wyznaczonych szlakach i biwakuj na trwałych nawierzchniach
- 3. Zabieraj ze sobą wszystkie śmieci – nie zostawiaj nic po sobie
- 4. Pozostaw otoczenie w nienaruszonym stanie
- 5. Ograniczaj użycie ognia do minimum
- 6. Szanuj dziką przyrodę i nie zakłócaj jej naturalnego rytmu
- 7. Bądź uprzejmy i wyrozumiały wobec innych turystów
Poniżej szczegółowo przedstawimy każdą z siedmiu zasad Leave No Trace – wyjaśnimy, co dokładnie oznaczają i dlaczego warto ich przestrzegać.
1. Dobrze zaplanuj wyprawę i przygotuj się na różne scenariusze
Brak odpowiedniego przygotowania do wyprawy może obniżyć komfort i bezpieczeństwo uczestników oraz prowadzić do degradacji przyrody i miejsc o wartości kulturowej. Aby tego uniknąć, przed wyprawą warto:
- Poznać regulacje i szczególne zasady obowiązujące na danym terenie.
- Przygotować się na ekstremalne warunki pogodowe, zagrożenia i sytuacje awaryjne.
Podczas planowania i samej wyprawy zalecane jest:
- Podróżowanie w małych grupach lub dzielenie większych na mniejsze, by ograniczyć wpływ na środowisko.
- Przepakowanie jedzenia tak, aby minimalizować ilość odpadów.
- Korzystanie z mapy i kompasu, zamiast oznaczać trasę kamieniami, taśmami czy farbą, aby zachować naturalny charakter miejsca.
2. Nie zbaczaj z trasy i biwakuj na trwałych powierzchniach
Nie bez powodu górskie trasy turystyczne są oznakowane — to nie tylko ułatwienie dla turystów, ale przede wszystkim sposób na ochronę przyrody. Dlatego nie należy zbaczać z wyznaczonych ścieżek, a biwakować należy wyłącznie na trwałych podłożach. Warto pamiętać, że:
- Trwałe nawierzchnie to wszystkie powierzchnie, które są odporne na uszkodzenia i nie powinny być naruszane przez turystów. Zaliczają się do nich: istniejące szlaki, wyznaczone miejsca biwakowe, skały, żwir, suche trawy oraz śnieg.
- Aby chronić obszary przybrzeżne, biwakuj co najmniej 60 metrów od jezior i strumieni.
- Dobre miejsce na biwak znajduje się, a nie tworzy — nie należy modyfikować terenu pod obóz.
- Poruszając się w grupie, zachowaj odstęp, co zmniejsza nacisk na glebę. W wąskich przejściach najlepiej iść gęsiego, czyli jeden za drugim.
- Spędzając kilka nocy w jednym miejscu, warto codziennie przestawiać namiot nieco inaczej, aby nie zmęczyć zanadto roślinności znajdującej się pod spodem.
- Opuszczając obóz, postaraj się przywrócić pierwotny wygląd terenu.
3. Zabieraj ze sobą śmieci
Nie zostawiaj po sobie żadnych śmieci, które mogą zaszkodzić środowisku, wodzie i zwierzętom. Pamiętaj o następujących zasadach:
- Zabierz ze sobą wszystkie śmieci, resztki jedzenia i odpady — nie zostawiaj ich na miejscu. Palenie śmieci jest zabronione, ponieważ szkodzi przyrodzie.
- Załatwiaj potrzeby fizjologiczne w wykopanych dołkach. Warto mieć ze sobą małą saperkę lub łopatkę. Po użyciu zasyp dołek ziemią, a następnie przykryj liśćmi lub kamieniami. Zużyty papier toaletowy zabierz ze sobą w woreczku i wyrzuć do śmieci.
- Myj siebie oraz naczynia co najmniej 60 metrów od zbiorników wodnych. Pozostałości wody rozlewaj po ziemi, nie bezpośrednio do rzek, jezior czy strumieni.
4. Zachowaj otoczenie w nienaruszonym stanie
Wędrując po naturalnych terenach, kieruj się prostą zasadą: podziwiaj, ale nie zabieraj. Nie bierz ze sobą kamieni, roślin ani innych elementów przyrody. Unikaj także przenoszenia obcych gatunków roślin i zwierząt, ponieważ mogą one zaburzyć naturalną równowagę środowiska. Dbaj o drzewa – nie wbijaj w nie gwoździ, nie wieszaj na nich przedmiotów, nie rąb ich i nie rzeźb w korze. Takie działania mogą je trwale uszkodzić i zwiększyć ich podatność na choroby.
5. Minimalizuj wpływ ognisk
Jedną z najważniejszych zasad Leave No Trace jest minimalizowanie wpływu ognisk na środowisko. Chociaż ogniska kojarzą się z tradycyjnym biwakowaniem to rozpalanie ich w nieodpowiedni sposób może prowadzić do trwałych szkód w przyrodzie, degradacji terenu, a nawet groźnych pożarów lasów, które najczęściej wywoływane są przez ludzi. Warto zatem pamiętać o kilku zasadach:
- Gotuj na kuchence turystycznej, ponieważ jest bezpieczniejsza i bardziej przyjazna dla środowiska niż tradycyjne ognisko. Zamiast ognia do oświetlenia używaj latarki.
- Ognisko rozpalaj tylko w wyznaczonych do tego miejscach.
- Utrzymuj płomień na niskim poziomie i dokładaj niewielkie, luźno leżące gałązki, które możesz złamać w rękach.
- Na koniec dokładnie zgaś żar i rozrzuć popiół wokół — może posłużyć jako naturalny nawóz. Jeśli to konieczne, resztki ogniska można też zakopać. W miarę możliwości postaraj się zamaskować miejsce po ognisku, na przykład przysypując je liśćmi, ściółką lub ziemią, aby nie zostawiać widocznych śladów.
6. Nie podchodź do dzikich zwierząt – szanuj ich przestrzeń
Gdy przebywasz na łonie natury, jesteś gościem w domu dzikich zwierząt, dlatego Twoje zachowanie ma ogromny wpływ na ich dobrostan i bezpieczeństwo. Nieodpowiedzialne zachowania ludzi mogą powodować stres u zwierząt, zmieniać ich naturalne zachowania, prowadzić do chorób, a nawet skutkować koniecznością ich przesiedlania. Aby temu zapobiec:
- Nigdy nie zbliżaj się do dzikich zwierząt, nie śledź ich i nie próbuj dotykać — może to wywołać u nich stres lub agresję.
- Nie karm dzikich zwierząt, ponieważ zaburza to ich naturalne instynkty, szkodzi zdrowiu i może sprawić, że staną się zależne od ludzi.
- Nie zakłócaj spokoju zwierząt podczas okresów godowych, lęgowych, karmienia młodych ani zimowania — to kluczowe momenty dla przetrwania gatunku.
- Zachowuj ciszę i spokój, ponieważ głośne rozmowy, krzyki czy muzyka mogą wypłoszyć zwierzęta i zaburzyć ich rytm dnia.
7. Szanuj innych turystów
Na szlaku nigdy nie jesteś sam, dlatego pamiętaj o innych osobach. Zachowuj się kulturalnie — ustępuj miejsca, wymieniaj uprzejmości i traktuj innych tak, jak sam chciałbyś być traktowany. Pozwól, aby w naturze dominowały naturalne dźwięki, unikając głośnych rozmów i hałasów. Jeśli napotkasz kogoś w potrzebie, udziel pomocy, a w poważniejszych sytuacjach – niezwłocznie wezwij GOPR.
Niezbędne wyposażenie na szlak – sprawdź ofertę MILITARY.PL
W MILITARY.PL znajdziesz szeroki asortyment niezbędnych produktów na każdą wyprawę na łono natury — zarówno na krótkie, jednodniowe wycieczki, jak i na dłuższe wyprawy z noclegiem w terenie.
Oferujemy wytrzymałe plecaki o różnej pojemności, specjalistyczną odzież i obuwie, a także praktyczne narzędzia, takie jak multitoole i scyzoryki, które sprawdzą się podczas drobnych prac. Proponujemy również szereg sprzętu kempingowego do nocowania w terenie. Znajdziesz tu lekkie i wytrzymałe namioty, wygodne hamaki, praktyczne tarpy chroniące przed deszczem i słońcem oraz śpiwory dostosowane do różnych warunków pogodowych.
Dla osób planujących dłuższe wyprawy przygotowaliśmy także żywność długoterminową — lekką, łatwą w przygotowaniu i bogatą w wartości odżywcze. Polecamy zajrzeć do naszej kategorii Survival, bushcraft, turystyka, gdzie znajdziesz wszystko, co potrzebne do wyprawy na łono natury.
