Co to jest blackout? Jak się na niego przygotować?
Blackout, czyli nagła przerwa w dostawie prądu to niebezpieczne zjawisko, które co jakiś czas występuje w wielu częściach Europy i świata. Szczególnie długotrwałe blackouty niosą ze sobą poważne konsekwencje – mogą zakłócać pracę szpitali, utrudniać funkcjonowanie transportu czy usług publicznych, a także powodować problemy w codziennym życiu mieszkańców.
Przeczytaj ten poradnik, aby dowiedzieć się, co to jest blackout, jakie są jego przyczyny i dlaczego stanowi realne zagrożenie w Europie. Przekonaj się również, jak przygotować się na blackout i jakie przydatne przedmioty warto gromadzić wcześniej w domu.
Blackout – definicja zjawiska oraz przyczyny
Blackout to nagła i rozległa przerwa w dostawie prądu, która jest spowodowana utratą napięcia w sieci elektroenergetycznej. Nie jest to zwykła awaria, ponieważ dotyczy dużego obszaru i trwa od kilku minut do kilku dni, a nawet tygodni. Zasięgiem może obejmować dzielnice, miasta, a nawet obszar całego kraju. Cechy charakterystyczne blackoutu:
- nagła i nieplanowana przerwa w dostawie prądu,
- obejmuje rozległy obszar (dzielnice, miasta, regiony, a nawet cały kraj),
- może trwać od kilku minut do kilku dni lub tygodni,
- ma często poważne konsekwencje dla infrastruktury i mieszkańców,
- powoduje straty gospodarcze i finansowe.
Przyczyn blackoutu może być bardzo wiele. Najczęściej jest on skutkiem awarii systemu energetycznego, na przykład uszkodzenia sieci przesyłowych, stacji transformatorowych lub elektrowni. Często do jego wystąpienia przyczyniają się również ekstremalne warunki pogodowe, takie jak silne burze, wichury, obfite opady śniegu czy upały przeciążające sieć. Inne przyczyny blackoutu to na przykład:
- katastrofy naturalne: trzęsienia ziemi, powodzie, pożary,
- nieumyślne błędy techniczne spowodowane przez człowieka,
- celowe działania człowieka: ataki terrorystyczne, cyberataki na infrastrukturę energetyczną,
- starzenie się infrastruktury energetycznej i losowe awarie.
Blackout w Europie — jakie jest realne zagrożenie?
Blackout w Europie to zjawisko, które co pewien czas się powtarza. Jednak szczególnie poważnym przykładem jest ostatni blackout w Hiszpanii i Portugalii, uznawany za największe tego typu zdarzenie w Europie od lat. 28 kwietnia 2025 roku cała Hiszpania została pozbawiona energii elektrycznej, a awaria szybko rozprzestrzeniła się również na system energetyczny Portugalii. Przerwa w dostawie prądu trwała od kilku do nawet kilkunastu godzin, w zależności od regionu.
Było to bardzo niebezpieczne zjawisko, ponieważ spowodowało poważne zakłócenia w funkcjonowaniu infrastruktury krytycznej — w tym lotnisk i innego transportu publicznego, systemów komunikacyjnych oraz łączności. W wielu miejscach doszło do wstrzymania pracy kolei i metra, zatrzymania pracy wind w budynkach, a także problemów z dostępem do Internetu i usług bankowych. Inne blackouty, które wystąpiły w Europie na przestrzeni lat to m.in.:
- 28 września 2003 roku niemal całe terytorium Włoch oraz część Szwajcarii zostały pozbawione prądu. Przyczyną awarii było automatyczne wyłączenie linii przesyłowej w Szwajcarii około godziny 3:00 nad ranem, spowodowane jej przeciążeniem. Blackout trwał nawet około 12 godzin i objął obszar zamieszkany przez blisko 60 milionów osób.
- 8 kwietnia 2008 roku w Szczecinie, doszło do poważnej awarii energetycznej. Zdarzenie było spowodowane obfitymi opadami śniegu, które doprowadziły do wyłączenia czterech linii najwyższego napięcia. Dostawy energii elektrycznej w Szczecinie zostały całkowicie przywrócone dopiero 10 kwietnia około godziny 11:00, natomiast w okolicznych gminach usuwanie skutków awarii trwało nawet do pięciu dni.
- 4 lipca 2025 roku w Czechach doszło do blackoutu, który trwał nawet kilka godzin. Awarie objęły sześć z czternastu regionów kraju. Zdarzenie zostało wywołane zerwaniem przewodu fazowego na linii przesyłowej V411, co doprowadziło do zaburzenia równowagi w sieci i automatycznego wyłączenia stacji energetycznych.
Jako ciekawostkę można też podać przykład największego w historii blackoutu spoza Europy, który w 2012 roku pozbawił prądu aż 600 milionów ludzi w Indiach. Przyczyną awarii było przeciążenie sieci oraz niewystarczająca infrastruktura energetyczna. Czas trwania przerw w dostawie prądu różnił się w zależności od regionu, w jednym z obszarów blackout trwał około 13,5 godziny, a w innych miejscach skutki były odczuwalne nawet przez dwie doby.
Jak przygotować się na blackout? - sprawdź listę niezbędnych rzeczy
W domu warto gromadzić zapasy, które mogą okazać się przydatne podczas dłuższej awarii prądu. Gdy taka sytuacja nastąpi, a jak widać, zdarza się to zarówno w Europie, jak i na świecie — będziesz przygotowany i unikniesz niepotrzebnej paniki.
Jak przygotować się na blackout? - lista rzeczy
Poniżej przedstawimy także bardziej szczegółowo wybrane produkty z tej listy, które warto przygotować na wypadek blackoutu.
Zapas wody i żywności
To absolutna podstawa. Najlepiej gromadzić baniaki z wodą, np. w piwnicy, jeśli jest taka możliwość. Woda będzie potrzebna nie tylko do picia, ale też do mycia się czy gotowania potraw. Jeśli chodzi o żywność to dobrym wyborem są m.in. konserwy wojskowe oraz żywność liofilizowana, która jest bardzo pożywna, zajmuje niewiele miejsca i często wystarczy ją zalać gorącą, a nawet zimną wodą.
Chętnie wybieranym produktem na sytuacje kryzysowe są też racje żywnościowe Seven Oceans, które mają datę ważności do 5 lat od momentu produkcji. Zawierają 18 kostek ułożonych w 9 tabliczek w kształcie batoników. Poza tym w domu warto gromadzić takie zapasy jak: ryż, kaszę, makaron, suchary, przetwory oraz inne trwałe produkty.
Oświetlenie awaryjne
To bardzo ważna kwestia podczas blackoutu – bez oświetlenia wykonywanie codziennych czynności jest trudne, a w niektórych pomieszczeniach, np. w łazience czy piwnicy, jest całkowicie ciemno nawet w ciągu dnia. Warto mieć latarkę czołową lub ręczną, zapasowe baterie, a także świece czy lampę naftową. Niezbędne są też zapałki lub zapalniczka. Najlepiej, aby latarka miała wysoką moc świetlną, np. około 3000 lumenów, ponieważ przyda się także podczas wychodzenia w nocy z domu.
Awaryjne źródła energii
W domu na wypadek blackoutu warto mieć powerbank. Oczywiście nie wystarczy on do zasilania dużych urządzeń, ale pozwoli na wielokrotne naładowanie telefonu, laptopa czy innych niewielkich urządzeń elektronicznych. Najlepiej wybrać powerbank o dużej pojemności, np. 4000 mAh, który umożliwia kilkukrotne ładowanie smartfona.
Dobrym uzupełnieniem jest panel solarny, który pozwala ładować urządzenia bez dostępu do sieci energetycznej, ponieważ wykorzystuje energię słoneczną. Dzięki temu można podtrzymać działanie telefonu, latarki lub innych niewielkich sprzętów podczas dłuższego blackoutu.
Radiokomunikacja
Na blackout warto przygotować też radio alarmowe. Wiele modeli działa na baterie, korbkę lub energię słoneczną, co sprawia, że są niezależne od sieci elektrycznej. Radio pozwala śledzić ostrzeżenia pogodowe, sytuację w mieście oraz zalecenia dotyczące bezpieczeństwa.
Plecak ewakuacyjny, czyli BOB
Niektórzy zamiast gromadzenia dużych zapasów decydują się plecak awaryjny, który przydaje się nie tylko podczas ewakuacji, ale także w sytuacjach kryzysowych, takich jak blackout. Można kupić pusty plecak i samodzielnie go uzupełnić lub od razu wybrać plecak ewakuacyjny z wyposażeniem.
Więcej informacji na temat plecaka ewakuacyjnego znajdziesz w naszym poradniku — Plecak ewakuacyjny - kompletna lista wyposażenia na czas kryzysu.
O czym warto pamiętać w razie blackoutu?
W razie długotrwałego blackoutu warto pamiętać o kilku ważnych zasadach. Przede wszystkim należy odłączyć od gniazdek wszystkie ważne urządzenia elektroniczne, aby chronić je przed uszkodzeniem spowodowanym nagłymi skokami napięcia po przywróceniu zasilania. Po ponownym włączeniu prądu warto uruchamiać jedynie niezbędne urządzenia i oświetlenie, co pozwala uniknąć przeciążenia sieci oraz nadmiernego zużycia energii. Warto też zadbać o:
- Plan komunikacji z bliskimi – ustalone miejsce spotkania lub godziny kontaktu (bo sieć komórkowa może działać tylko częściowo).
- Zabezpieczenie mieszkania – brak prądu to często brak domofonów, alarmów czy oświetlenia na klatce, więc warto zachować szczególną ostrożność.
- Zabezpieczenie lodówki i zamrażarki – nie otwierać ich bez potrzeby, by dłużej utrzymać niską temperaturę i nie zmarnować jedzenia.
- Oszczędzanie zasięgu telefonicznego – wyłączenie danych mobilnych i pozostawienie telefonu w trybie 2G/3G, żeby przedłużyć czas działania.
Oferta produktów na blackout w MILITARY
W naszym sklepie znajdziesz specjalną kategorię Blackout, która zawiera wszystkie niezbędne przedmioty na wypadek nagłej przerwy w dostawie prądu. Oferujemy: latarki, świece, radia alarmowe, żywność długoterminową, narzędzia i wiele innych praktycznych produktów. Przygotuj się na każdą sytuację i zadbaj o komfort oraz bezpieczeństwo swoje i swojej rodziny już dziś!
